Pasaport İşlemleri

Yurt dışı seyahat belgesi olan pasaport, ülkeler arası geçişlerde seyahat eden kişinin kimliğinin belirlenmesi ve yabancı ülke yetkililerinin kimlik incelemesi için kullanılıyor. Ülkeler arası anlaşmalarda bazı ülkelerin vatandaşları yapacakları seyahatlerde ulusal kimlikleri kullanabiliyor olsa da hala birçok sınır geçişinde pasaport kullanılıyor.

Yurt dışı seyahati planı yapmadan önce geçerli bir pasaport sahibi olmak gerekiyor. Türkiye‘de pasaport başvurusu ve pasaport işlemleri Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü aracılığı ile yapılıyor.

Pasaport İşlemleri Nasıl Yapılır?

Pasaport başvurusu yapacak olan kişinin öncelikle pasaport çeşitleri arasından kendine uygun pasaportun hangisi olduğuna karar vermesi gerekiyor.

✔︎ Türkiye’de resmi olarak kullanılan 6 tip pasaport bulunuyor: Bunlar umuma mahsus pasaport (bordo renkte), hususi pasaport (yeşil renkte), hizmet pasaportu (gri renkte), diplomatik pasaport (siyah renkte), geçici pasaport (kırmızı renkte) ve yabancılara mahsus pasaport.

1. Pasaport çeşitleri

1.1. Umuma Mahsus Pasaport (Bordo pasaport)

Umuma mahsus pasaport ülkemizde en yaygın kullanılan pasaport türü. Her Türk vatandaşının başvurması halinde sahip olabileceği pasaport standart ya da bordo pasaport olarak da isimlendiriliyor. En fazla 10 yıllığına çıkartılan bordo pasaportta hem defter bedeli hem de pasaportun süresine göre harç ödemek gerekiyor.

1.2. Hususi Damgalı Pasaport (Yeşil pasaport)

Daha çok yeşil pasaport olarak bilinen hususi pasaport 1, 2 ve 3. derece kadroda bulunan devlet memurları, TBMM eski üyeleri, eski devlet bakanları, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme ve Kurulu üyeleri, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu üyeleri, görevi devam eden il ilçe belediye başkanları ve kamuda gerekli şartları taşıyan devlet görevlilerine veriliyor.

Son yapılan düzenlemelerle yeşil pasaport alabilen meslek grupları arasında belirli yıl görev yapmış avukatlar, belirli limitlerin üzerinde ihracat yapan iş insanları da bulunuyor. En fazla 10 yıllığına çıkarılan hususi pasaportta yalnızca defter bedeli ödeniyor.

1.3. Hizmet Damgalı Pasaport (Gri pasaport)

Devlet tarafından ya da belediyelerce dış ülkelerde görevli olan kişilere verilen hizmet damgalı pasaport daha çok gri pasaport olarak biliniyor.

Görevi (konumu) gereği yeşil pasaport alma hakkı bulunmayan ya da bu hakka henüz kavuşmamış olan kişiler, sporcular, kültürel ya da akademik faaliyeti nedeniyle yurt dışında görevi bulunanlar, sarı basın kartı (Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından verilen turkuaz basın kartı) sahibi gazeteciler bağlı oldukları kurum, federasyon ya da kuruluş tarafından alınan görev yazılarıyla gri pasaport başvurusu yapabiliyor.

Gri pasaport başvuru sahibinin görev süresine bağlı olarak en fazla 5 yıla kadar çıkarılabiliyor. Gri pasaport başvurusunda yalnızca defter bedeli alınıyor.

1.4. Diplomatik Pasaport (Siyah pasaport)

Diplomatik ya da siyah pasaport Dışişleri Bakanlığı’nın yurt dışı görevlerinde bulunan diplomatlar, büyükelçi ve konsoloslar, TBMM üyeleri, TBMM üyesi olmayan bakanlar, Anayasa Mahkemesi Başkanı ve üyeleri, valiler, büyükşehir belediye başkanları tarafından kullanılıyor. Hiçbir harç ya da ücret ödenmeden alınan bu pasaport ülkeler arası geçişlerde VIP ayrıcalığa sahip.

1.5 Geçici Pasaport (Kırmızı pasaport)

Yurt dışı seyahatlerde pasaportun kaybedilmesi ya da pasaport süresinin sona ermesi nedeniyle büyükelçilikler ya da konsolosluklar tarafından düzenlenen geçici pasaport, kırmızı pasaport olarak da biliniyor. Renk tonu nedeniyle pembe pasaport olarak da anılan geçici pasaport ile tek seferlik Türkiye’ye dönüş seyahati gerçekleştirilebiliyor.

2. Pasaport başvurusu nasıl yapılır?

2.1. Pasaport başvuru randevusu alın

Pasaport işlemleri için hangi tür pasaporta başvuracağına karar verdikten sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün Pasaport Randevu Sistemi web sitesi ya da Alo 199 randevu hattı üzerinden randevu almak gerekiyor.

2 Nisan 2018 tarihinden itibaren Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından verilen pasaport işlemlerinde web sitesi ya da çağrı merkezinden yapılan başvurularda kimlik bilgileri talep edildiğinden başvuru sırasında elinizde kimliğinizin olması şart.

Sistemde hangi tip pasaporta başvuru yapacağınız, hangi nüfus müdürlüğünü tercih edeceğiniz sorulduktan sonra karşınıza çıkan uygun gün ve saatler arasından seçim yapabiliyorsunuz.

Umuma mahsus (bordo) pasaport başvuruları il ve ilçe nüfus müdürlüklerinden, hizmet damgalı (gri) pasaport, hususi damgalı (yeşil) pasaport başvuruları yalnızca il nüfus müdürlüklerinden yapılabiliyor. Bazı ilçelerdeki nüfus müdürlükleri pasaport başvurusu kabul etmediğinden, buraya en yakın nüfus müdürlüğüne başvuru yapabilirsiniz.

Başvuru için uygun randevu bulunmayan ilçe müdürlükleri yerine daha az yoğunluğu olan Türkiye’nin her yerindeki nüfus müdürlüklerinden başvuru imkanınız var. Başvuruda ikametinizin nerede olduğu önemli değil.

2.2. Pasaport için gerekli evrakları toplayın

Pasaport randevusu aldıktan sonra başvuruya gitmeden önce pasaport başvurusunda istenen belgeleri toplamak gerekiyor. Pasaport için evraklar başvuru yapacağınız pasaport türüne göre değişiyor.

2.2.1. Umuma mahsus (bordo) pasaport için gerekli evraklar

❤️ Umuma mahsus pasaport başvurusunda istenen evraklar:

• Nüfus cüzdanı ya da T.C. kimlik kartı
• Harç ve cüzdan bedeli makbuzu (Online ödemelerde sistemden dekont görünüyor)
• 2 adet biyometrik fotoğraf
• Öğrenci belgesi (harçsız pasaport talep edenler için)
• Ergin olmayanlar ya da kısıtlılar için muvafakat belgesi
• Varsa eski pasaport

2.2.2. Hususi damgalı (yeşil) pasaport için gerekli evraklar

💚 Hususi damgalı (yeşil) pasaport başvurusunda istenen evraklar:

• Nüfus cüzdanı ya da T.C. kimlik kartı
• 2 adet biyometrik fotoğraf
• Pasaport defter bedelinin ödendiğine dair dekont
• Hususi damgalı pasaport talep formu (Emekli veya çekilme nedeniyle hususi damgalı pasaport başvurusunda bulunan hak sahiplerinden talep formu yerine bir defaya mahsus mensubu bulunduğu kurum tarafından düzenlenmiş unvanı ve kadro derecesini gösterir resmi belge isteniyor)
• Öğrenimine devam eden çocuklar için öğrenci belgesi
• Ergin olmayanlar ya da kısıtlılar için muvafakat belgesi
• Varsa eski pasaport
• Engelli çocuklar için sağlık raporu

2.2.2. Hizmet damgalı (gri) pasaport için gerekli evraklar

🩶 Hizmet damgalı (gri) pasaport başvurusunda istenen evraklar:

• Nüfus cüzdanı ya da T.C. kimlik kartı
• 2 adet biyometrik fotoğraf
• Pasaport defter bedelinin ödendiğine dair dekont
• Görev onayı ve talep formu
• Öğrenime devam eden çocuklar için öğrenci belgesi
• Ergin olmayanlar ya da kısıtlılar için muvafakat belgesi
• Varsa eski pasaport
• Engelli çocuklar için sağlık raporu

2.3. Pasaportunuzun geçerlilik süresine karar verin

Hizmet damgalı (gri) ve hususi damgalı (yeşil) pasaport başvurularında pasaportun geçerlilik süresi devlet tarafından belirleniyor. Yeşil pasaportlar en fazla 10 yıllığına, gri pasaportlar ise görev süresi boyunca düzenleniyor.

Umuma mahsus (bordo) pasaport başvurularında ise pasaportun geçerlilik süresi başvuru sahibince belirleniyor ve bu geçerlilik süresine göre harç ödemek gerekiyor.

Umuma mahsus (bordo) pasaport başvurularında pasaport geçerlilik süresi en az 6 ay olabiliyor. 6 ay dışında 1, 2, 3 ve 10 yıl (4-10 yıl) süreli pasaport çıkartmak mümkün. Ne kadar süreli pasaport başvurusunda bulunursanız bulunun defter (harç) ücretini ödemek durumundasınız.

Pasaport harcı ise pasaport geçerlilik süresine göre değişkenlik gösteriyor.

Birçok ülkenin en az 1 yıl geçerliliğe sahip pasaport istediğini göz önüne alırsak 6 aylık pasaporta başvurmanızı kesinlikle önermiyorum. Bütçeniz elveriyorsa direkt 10 yıllık pasaport alın ve kurtulun derim.

2.4. Pasaport harç ve defter bedelini ödeyin

Pasaport başvurusunda, randevu alınan nüfus müdürlüğüne gitmeden önce pasaport harç ve defter ücretinin önceden mutlaka yatırılması ve dekontun başvuru evrakları arasına konulması gerekiyor.

Bordo pasaport başvurusunda bulunanlar pasaport defter bedeli ve pasaport harcı, gri ve yeşil pasaporta başvuracakların yalnızca pasaport defter bedeli ödemesi gerekiyor. Pasaport defter bedeli tüm pasaport türlerinde sabit, pasaport harcı ise yalnızca bordo pasaportta pasaportun geçerlilik süresine göre artan meblağı ifade ediyor.

Pasaport harç ve defter ücretleri (2024)

Pasaport harç ve defter ücreti Maliye Bakanlığı’nın İnternet Vergi Dairesi’nin https://ivd.gib.gov.tr adresi üzerinden banka ya da kredi kartı kullanılarak yatırılabiliyor.

✔︎ Ayrıca anlaşmalı bankalardan Akbank, Aktifbank, Albaraka Türk, Alternatifbank, Anadolubank, Arap Türk Bankası, Citibank, Denizbank, Burganbank, Fibabanka, Finansbank, HSBC, ICBC, ING Bank, Kuveyt Türk, Odea Bank, Şekerbank, Turkishbank, Turkland Bank, Türk Ekonomi Bankası, Türkiye Finans, Garanti Bankası, Halk Bankası, Türkiye İş Bankası, Vakıflar Bankası, Vakıf Katılım, Yapı ve Kredi Bankası, Ziraat Bankası ve Ziraat Katılım bu ücretleri tahsil ediyor.

PTT şubelerinden de pasaport harcı ve defter ücreti yatırılabiliyor. Ödemeden sonra mutlaka makbuz ve dekont almak bu dekontu pasaport başvuru belgeleri arasına eklemek şart.

2.5. Randevu günü ve saatinde başvuru merkezine gidin

Pasaport başvurusu için il ya da ilçe nüfus müdürlüğünden alınan randevu günü ve saatinde ilgili müdürlükte en az 15 dakika önce, pasaport için istenen evraklarla hazır bulunmak gerekiyor. İlgili nüfus memuru başvuru sahibini sırası geldikten sonra başvuru yapmak üzere bankoya çağırıyor. Hazırlanan evraklar ve fotoğraflar ile ödeme makbuzunu kontrol ettikten sonra parmak izi alma işlemi yapıyor.

Tüm belgeler tarandıktan sonra başvuruya dair özet bilginin yer aldığı forma başvuru sahibinin imzası alınıyor ve pasaportun teslim edileceği adresin seçilmesi isteniyor. Bu noktada ev, iş ya da istediğiniz herhangi bir adresi pasaportunuzun teslim edilmesi için beyan edebilirsiniz.

Pasaport teslimat adresini söylerken sizin dışınızda pasaportunuzu teslim alabilecek bir kişinin daha adını verebiliyorsunuz. Unutmayın: Sizin dışınızda ancak bu noktada ismini verdiğiniz kişi pasaportunuzu alabilir.

2.6. Pasaport teslimatı

Pasaport başvurusu sırasında tüm belge ve bilgiler taranarak Ankara Gölbaşı’nda bulunan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Baskı Merkezi’ne anında online ortamda gönderiliyor. İş yükü ve yoğunluğa bağlı olarak pasaport baskısı en fazla 3 iş gününde tamamlanarak PTT Kargo aracılığı ile başvuru sırasında belirtilen adrese kargolanıyor.

Pasaport kargoya verildiği anda başvuru sahibinin cep telefonuna kargo takip numarası gönderiliyor. PTT’nin web sitesindeki gönderi takip bölümünden anlık olarak pasaportun nerede olduğu takip edilebiliyor.

Pasaport teslimatı pasaport sahibi ve başvurusu sırasında belirtilen ikinci isim dışında kimseye yapılmıyor. Verilen adreste bulunulmaması halinde PTT Kargo görevlisi adrese bir kez daha geliyor. Bu kez de adreste kimse yoksa pasaport en yakın PTT’ye bırakılıyor ve 1 hafta boyunca bu PTT’den alınabiliyor.

3. Pasaport yenileme işlemi nasıl yapılır?

Pasaport süresi dolduğu takdirde pasaport yenilemek için yeni pasaport başvurusunda bulunulması gerekiyor. İlk defa pasaport başvurusu yapılıyormuş gibi her işlem bire bir aynı. Sadece gerekli olan belgelere eski pasaport da ekleniyor. Süresi biten pasaportlara süre uzatma işlemi yapılmıyor. Başvuru sırasında verilen eski pasaport delinerek başvuru sahibine iade ediliyor.

Yıpranma, kaybolma gibi sebeplerle pasaport değiştirmek isteyenler tıpkı ilk kez pasaport başvurusu yapıyormuş gibi işlemlere en baştan başlıyor. Mevcut pasaportun geçerlilik süresi yeni alınacak pasaporta ilave ediliyor. Aradaki süre farkı ve defter ücreti başvuru sahibi tarafından ödeniyor.

4. Pasaportu aynı gün almak mümkün mü?

Bazı durumlarda pasaport basım süresi uzayabiliyor. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü acilen yurt dışına gitmesi gereken vatandaşların işlerini kolaylaştırmak için Ankara’da aynı gün pasaport basım hizmeti sunuyor. Böyle bir talepte bulunmak için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Pasaport Basım Merkezi’ne sabahtan gidip işlem yaptırmak gerekiyor.

Başvuru sonrasında aynı gün öğleden sonra 15.00’ten itibaren pasaportu teslim almak mümkün olabiliyor. Bu işlem yalnızca Ankara’da yapılıyor.