Planlı Şehir Sisteminin Öncüsü: Priene Antik Kenti

Aydın‘ın Söke ilçesi Güllübahçe Mahallesi’nde bulunan Priene Antik Kenti, dünyada eski şehir planlamacılığının en güzel örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Söke’nin 15 km güneybatısında kurulan antik kent, 370 metre yükseklikteki sarp kayalık arazide yer almasından dolayı denizden ve çevreden gelebilecek saldırılara karşı tarih boyunca avantaj sağlamış.

Hakkındaki bilgilere tarihte ilk kez MÖ 7. yüzyıldaki antik kaynaklarda ulaşılan Priene Antik Kenti’nin MÖ 2. yüzyılda kurulduğu düşünülüyor. İyon uygarlığının bir parçası olan Priene, aralarında Efes ve Milet’in de olduğu 12 İyon şehir devletinden biri.

Miletli mimar Hippodamus tarafından geliştirilen ‘grid sistemi’ Priene’nin isminin dünyaca tanınmasında en önemli etken. Dünyada şehir planlamasının öncüsü olarak da kabul edilen grid sistemi, ızgara biçimli kent planı anlamına geliyor. Priene’de genellikle 3.5 metre genişliğe ulaşan şehir sokakları, eğimli arazi nedeniyle merdivenli olarak inşa edilmiş.

Deniz ticareti ile zenginleşen şehrin Naulokhos adını taşıyan limanı, Büyük Menderes Nehri’nin taşıdığı alüvyonlar ile dolarak Büyük Menderes Ovası’nın toprakları altında kalmış. Limanın verimli topraklarla dolmasıyla şehrin önemi de büyük ölçüde ortadan kaybolmuş. 2. yüzyılda tamamen terk edilen Priene Antik Kenti’nde çok sayıda önemli mimari yapı bulunuyor.

Priene Ören Yeri‘nin en önemli yapıları arasında Demeter Tapınağı, Athena Tapınağı (MÖ 4. yüzyıl), 5 bin kapasiteli antik tiyatro, agora, Zeus Tapınağı, bouleuterion (MÖ 150), Yukarı Gymnasion, Aşağı Gymnasion, Mısır Tapınağı, Büyük İskender’in evi, Bizans klisesi, nekropol ve konut alanlarını saymak mümkün.

Priene Antik Tiyatrosu 5 bin kişilik kapasitesi ile MÖ 350 yılında inşa edilmiş. Tanrıça Athena adına, şehre en hakim noktada inşa edilen Athena Tapınağı’nın önünde Athena’nın altın ve fildişinden yapılan heykeli de şehrin en önemli sembollerinden. Günümüzde Athena Tapınağı’nın sunak bölümünün bir kısmı görülebiliyor.

Priene Antik Kenti’nin biri batıda, diğer ikisi doğuda olmak üzere 3 giriş kapısı bulunuyordu. Kentin ana giriş kapısı olan Doğu Kapısı, taşlı kaldırımlı uzun bir yokuş yoldan sonra ulaşılan tiyatro sokağının kuzey doğusunda yer alıyor.

Kentin dokusunu hissetmek ve zamanda yolculuk hissini yaşamak için 1986 yılında Hoepfner ve Schwandner tarafından hazırlanan rekonstrüksiyona bakmak gerek. Kentteki tüm mimari yapıların konumları ve şehir planını ortaya çıkaran bu çizim, kentin atmosferini hissettiriyor.

Priene Antik Kenti nerede? 📍

Priene Antik Kenti giriş ücreti ve ziyaret saatleri 🕖

🗿 Priene Antik Kenti Adres: Güllübahçe Mahallesi, 09230 Söke, Aydın
🕖 Priene Antik Kenti Ziyaret Saatleri: Ören yeri haftanın 7 günü ziyarete açık. Ziyaret saatleri 08.30-17.30. Gişe 17.00’de kapanıyor.
₺ Priene Antik Kenti Giriş Ücreti: Priene Ören Yeri giriş ücreti 20 TL. Müze Kart geçerli. Müze Kart ile ücret ödemeden ziyaret edebilirsiniz. 18 yaş altı, 65 yaş üstü kişiler, engelliler, şehit ve gazi yakınları ile turkuaz basın kartı sahipleri ören yerini ücretsiz ziyaret edebiliyor.
☎️ Priene Antik Kenti Telefon: +90 (256) 547 11 65
👨🏻‍💻 Priene Antik Kenti Resmi Web Sitesi: https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=PRI01&DistId=MRK

Priene Antik Kenti’ne nasıl gidilir?

Priene Antik Kenti, Aydın’ın Söke ilçesi Güllübahçe Mahallesi sınırlarında. Priene Ören Yeri, Söke’ye 16 km, İzmir‘e 124 km, Aydın’a 64 km, İstanbul’a 584 km, Ankara’ya ise 654 km uzaklıkta. Özel araçla ulaşım Söke ilçe merkezi üzerinden sağlanıyor.

Toplu ulaşımla gelmek isteyenlerin de yine Söke merkeze gelmeleri, Söke’den Güllübahçe yönüne giden dolmuşları kullanmaları gerekiyor. Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin toplu taşıma araçları en ekonomik seçenek.

Bölge tarihine ışık tutan Priene Ören Yeri’ne gelmişken Milet Antik Kenti, Eski Doğanbey Köyü, Karina, Didim ve Dilek Yarımadası ve Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’na da uğrayabilirsiniz.