Sakız Adası Gezi Rehberi

Yunanistan‘ın beşinci büyük adası Sakız (Chios), Türkiye‘den ulaşımın en kolay olduğu Yunan adalarından. Çeşme’den 30 dakikalık bir feribot yolculuğu ile ulaşılabilen ada, dünyada damla sakızının üretildiği tek yer.

Türk seyahat severlerin ilgisiyle her geçen yıl turizmde gelişme gösteren Sakız Adası; el değmemiş plajları, Orta Çağ esintisi taşıyan köyleri, sıcakkanlı insanları, leziz narenciye çeşitleri, mis kokulu damla sakızı, sabaha kadar eğlencenin devam ettiği tavernaları, taze deniz ürünleri ve huzurlu doğasıyla birkaç güne sığdırılamayacak kadar büyük.

Popüler Yunan adaları ile karşılaştırıldığında turizmde birkaç adım geride duran ada, doğallığı bozulmamış yapısı ile özgün bir yaşama tanık olmak isteyenler için doğru adres. Sokaklarında orada yaşayandan çok turist görülen birçok yere göre Chios, güleryüzlü yerel halkının sıcak karşılamasıyla öne çıkıyor.

Sakız Adası Gezi Rehberi

Antik çağlardan bu yana Homeros’un kendisine ait olduğunu ifade eden birçok şehir gibi Sakız’ın da Homeros iddiası bulunuyor. İzmir’den adaya gelip yerleşen Homeros’un eserlerini burada yarattığına dair kanıt gösteren adalılar, Homeros’u kendi evladı olarak kabul ediyor.

Yapılan arkeolojik çalışmalar ve araştırmalar adada Neolitik Çağ’dan (MÖ 6 bin – MÖ bin 100) bu yana gelişmekte olan kültürel ve ekonomik bir yaşam olduğunu gösteriyor. MÖ 7 ile 4. yüzyıllar arasında oldukça gelişen ve güçlenen ada; MÖ binli yıllarda İyonyalıların yerleşmesiyle yeni bir dönemle tanışmış.

Sırasıyla Büyük İskender, Roma Devleti, Bizans, Cenovalılar ve Osmanlı hakimiyetine giren ada, 1912 yılından itibaren Yunanistan’ın bir parçası. İkinci Dünya Savaşı’nda Alman işgalini de yaşayan Sakız’da geçmişin çok kültürlü izlerini dört bir yanda görmek mümkün.

MÖ 8. yüzyıla ait en eski buluntularda rastlanılan Sfenks’in adanın uzun yıllar sembolü olduğu düşünülüyor. Sakız, Sfenks’i en uzun süre sembol olarak taşıyan kent olma özelliğine sahip.

Deniz ticaretinde dünyaya yön veriyor

Antik çağlardan bu yana denizcilik ve deniz ticaretiyle ilgilenen ada, bu alanda dünyanın önde gelen merkezlerinden biri. Heredot ve Thukidides gibi isimler de eserlerinde Sakız adasının denizciliğinden söz edenler arasında. 1473 yılında adaya gelen Denizci Kaşif Kristof Kolomb, Sakız’ın Vrondatos bölgesinden tecrübeli denizci, mürettebat ve ekipman almış. Ada halen Yunanistan’daki armatörlerin büyük bölümünün yaşadığı ya da bağının olduğu yer. Aynı zamanda dünya denizlerinde dolaşan birçok geminin de bu adayla bağı var.

Damla sakızının hayat verdiği ada

Dünyada ticari değeri olan damla sakızı üretiminin yapıldığı tek yer Sakız Adası. Osmanlı döneminden beri ‘Sakız’ olarak isimlendirdiğimiz adanın ismi bu mucizevi ağaçtan geliyor. Yunanların Chios dediği adanın isminin tam karşılığı ile ilgili net bir bilgi yok.

Hoş tadı, şifa verici özelliği ve çok çeşitli kullanım alanıyla mis kokulu damla sakızı, yalnızca adanın güney bölgesinde üretiliyor. Eski çağlardan beri kadınların güzelliğinde, yemeklerde, tatlılarda ve sağlık amacıyla kullanılan damla sakızının Osmanlı mutfağında da önemli bir yeri var.

Oldukça zorlu bir üretim sürecine sahip olan sakız, satışa sunulana kadar farklı aşamalardan geçiyor. Yaz ayları başında ağacın kökünün çevresine geniş bir daire çizilip, etrafı temizlenip düzleştiriliyor. Düzleştirilen alana beyaz killi toprak seriliyor. Nakışlama adı verilen ağacın dalları ve gövdesine yarık açma işlemi 5-6 hafta boyunca, haftada 2 kez yapılarak ağacın reçinesinin akması bekleniyor.

Toprağın üzerine akan reçine özenle toplandıktan sonra elek yardımıyla temizlenip kurutuluyor. Sezon boyunca iki kez toplanabilen damla sakızı adada kurulu olan kooperatife (birlik) teslim ediliyor. Üretimin aksamaması, üreticinin zarar görmemesi için 1983 yılından beri faaliyette olan birlik, üretim süreçlerine ait tüm aşamaları titizlikle takip ediyor.

Avrupalı gezginler sayesinde 10. yüzyıldan itibaren Avrupa’ya taşınan damla sakızı, tüm dünyaya adadan ihraç ediliyor. Onlarca çeşit üründe kullanılan damla sakızına, diş macunu, el-yüz kremi, reçel, macun, şarap, rakı, likör, şeker, sakız ve gazozda rastlamak mümkün.

Sakız Adası Seyahat Rotaları

Sakız Adası, 840 kilometrekarelik yüzölçümü ve 200 km’yi aşan sahil şeridi ile Yunanistan’ın beşinci büyük adası. 62 köyü olan adanın nüfusu yaklaşık 52 bin. Psara ve Oinoussses adlı iki küçük adanın da dahil olduğu Sakız’ı hakkını vererek gezebilmek için en az bir haftalık süre gerekiyor.

Birbirine yakın olan köyler ve ilgi çekici noktaları bir arada değerlendirip bir rota ulaştırmak daha kolay ve verimli bir gezi için şart. Sizlere de kolaylık olması açısından bu rotaları gruplandırarak yazıyorum.

1. Chios, Karfas, Kambos (Merkezin güneyi)

Adanın merkezi olan Chios’tan başlayan bu güzergahta Karfas ve Kambos bölgesi bulunuyor. Bisiklet ve yürüyüşle rahatlıkla gezilebilecek bu rotada şehir merkezinden, turunçgil üretimi ve muhteşem konaklarıyla tanınan Kambos bölgesine kadar olan bölümü keşfedebilirsiniz.

2. Volissos, Amani, Psara (Kuzeybatı)

Adanın görece daha az turistik olan kuzey batı bölümü bakir ve doğal köyler ile Psara adasını da içerisine alıyor.

3. Armolia, Pirgi (Sakız köyleri)

Adanın güney doğrultusunda yer alan Pirgi ve Armolia bölgesi, sakız üretiminin yapıldığı 24 köyün de yer aldığı doğal bir koridor. Pirgi, Olimpi, Mesta ve Armolia köyleri, Sakız (Mastic) Müzesi ve plajlar görmeye değer.

4. Orta Çağ rotası (Orta -merkez- bölüm)

Sakız Kalesi’nden (merkezden) başlayan bu rotada Nea Moni (Yeni Manastır), Anavatos Köyü, Avgonima ve Lithi bulunuyor. Bu rota coğrafi olarak adanın merkezinde yer alıyor.

5. Deniz kıyısındaki köyler (Kuzeydoğu)

Adanın kuzeydoğusunda Karaburun’un (İzmir’in ilçesi) batısıyla karşılıklı bakan deniz kıyısındaki köyler, özellikle yaz aylarında denize girmek isteyenler için muhteşem güzellikte. Vrontados, Daskalope, Pantoukios, Lagada, Kardamyla ve Oinoussses adası bu rotada yer alıyor.

Sakız Adası Gezilecek Yerler 

1. Liman ve çevresi

Adaya feribotla gelenlerin ilk adımını attığı yer Chios Limanı. Liman ve çevresi adanın en merkezi ve hareketli noktası. Sahil boyunca sıralanan hediyelik eşya dükkanları, kafe, restoran ve tavernalar, araç kiralama ofisleri ve otelleri yürüyüş yaparak keşfedebilir; bir şeyler yiyip içebilirsiniz.

Limanın çevresindeki caddenin bir arkasında şehir meydanı ve Sakız Kalesi var. Kalenin içerisinde Osmanlı mezarlığı ve birkaç tane kafe yer alıyor. Tarihi esintiler taşıyan kale bölgesinin tadı da yürüyerek çıkıyor.

2. Yel değirmenleri

Adanın en önemli sembolleri arasında bulunan yel değirmenleri merkezin 1,5 km kadar kuzeyinde. Yürüyerek kolaylıkla ulaşılabilen yel değirmenlerinin çevresinde birkaç restoran ve kafe de var.

Adanın hastanesi de yel değirmenlerinin yanı başında. Tarihi geçmişi tam olarak bilinmeyen değirmenlerin manzarası deniz havası ile birleştiğinde oldukça keyifli kareler çıkıyor ortaya.

3. Lagkada

Merkezin kuzeyinde denizci köylerinden biri olan Lagkada, adanın en güzel manzaralarına sahip olan yerleşim yerlerinden biri bana göre. Yüksek bir tepeden küçük bir körfezin içinde bulunan köye inerken karşılaşılan görüntü insanın içini ferahlatıyor.

Sahil boyunca sıralanan ve ağırlıklı olarak deniz ürünleri sunan restoranlarda mutlaka mola vermek lazım. Yat limanına yanaşan tekneleri izleyip, denizde adeta dans eden balıklara ekmek atarak huzurun tadına bakın. Ayrıca sahilin bir arkasındaki daracık sokaklar birbirinden güzel evleri ile mutlaka görülesi.

4. Agios İsidoros Şapeli

Adanın en çok fotoğraflanan noktalarından biri olan Agios İsidoros Şapeli, Sikiada köyünde. Ada merkezinin kuzeyinde Lagkada köyüne yakın bir konumda olan şapel, bembeyaz boyasıyla Yunan adaları geleneğini yansıtıyor. İnce çakıllı bir koyun uç noktasındaki şapeli ziyaret ettikten sonra yüzme molası verilebilir.

5. Marmaro

Kuzeybatıdaki yerleşim yerlerinden Marmaro, Kardamyla’ya 2 km uzaklıkta. Bir yat limanı ve sahil güvenlik biriminin bulunduğu köy yılın her dönemi sessiz ve huzurlu. Heykeltıraş Apartis’in imzasını taşıyan ‘Denizci’ heykeli Ege Denizi’ni selamlıyor.

6. Armolia

Sakız üretiminin yapıldığı 24 köyün arasında bulunan Armolia, güneye gidenlerin ilk uğradığı köylerden biri. 1881 yılında geçirdiği büyük depremin ardından günümüze Orta Çağ esintilerini taşıyamasa da sakız üretiminin nasıl yapıldığını görmek ve sakız ağaçları arasında bir tur atmak için Armolia köyü doğru adres.

Seramik üretimi ile de bilinen köyde el yapımı seramikten yapılan hediyelik eşyalar satılıyor.

7. Pirgi

Orta Çağ’ın kale köylerinden Pirgi, dünyada eşi benzeri görülmeyen bir sanatın sahnelendiği yer. Evlerin dış cephelerindeki kazıma usulü süslemeleri ile ziyaretçilerini etkileyen Pirgi’de daracık sokaklarda evlerin dış yüzeyindeki bu süslemeleri inceleyerek yürüyüş yapmak oldukça keyifli.

10. ve 11. yüzyıllarda yaşanan korsan akınlarına karşı önlem alınarak denizden 4-5 km içeriye kurulan köyde yağma ve işgalin etkilerini azaltmak için tam anlamıyla bir mühendislik çalışması yürütülmüş.

En fazla 20-25 metrekare büyüklüğündeki evler bitişik çatıları ve aynı yükselikle inşa edilmiş. Sokakları dar ve labirent gibi olan köyde 13-15 metre yüksekliğindeki kule acil durumlarda, savunma ve gözetleme amacıyla kullanılmış.

Ünlü Kaşif Kristof Kolomb’un sefer hazırlığı için bir süre yaşadığı köyde Kolombos soyadı hala en çok kullanılan soyadlarından. 850 yıla uzanan tarihi geçmişi ile Ayon Apostolon Kilisesi, ziyarete açık. Adanın en eğlenceki panayırlarından biri her yıl 15 Ağustos’ta köy meydanında gerçekleştiriliyor.

8. Mesta

Orta Çağ köylerinden Mesta‘nın tarihi 13. yüzyıla uzanıyor. Daracık sokakları ile tıpkı Pirgi’de olduğu gibi dış tehditlere karşı her türlü önlemin alındığı köyde yaklaşık 250 kişi yaşıyor.

Yunanistan’ın en önemli 10 kilisesinden biri olan Taksiyarhis Kilisesi Mesta’da. Mübadele döneminde İzmir’den ayrılmak zorunda kalan Rumların İzmir’deki kiliselerden getirdiği çok sayıda obje bu kilisede sergileniyor.

İnşa edildiği dönemde tek kapısı olan Mesta’ya günümüzde 4 ayrı kapıdan giriş yapılıyor. Normalde dörtgen bir plana sahip olan kale köylerin aksine Mesta beşgen bir plana sahip.

Su kuyusunun yerleştirilmesi için köyün planı üzerinde değişiklik yapılmış. Adanın yerel incir rakısı suma Mesta’da üretiliyor. Festivali de olan rakıyı bakkaldan yarım litrelik pet şişelerde alabilirsiniz.

9. Mavra Volia Plajı

Adanın en popüler plajlarından Mavra Volia Plajı, Emporio Limanı’nın yanı başında. Volkanik siyah taşlarla kaplı olan bu plaj, huzurlu ve sessiz bir görünümde. Deniz suyunun ıslattığı simsiyah taşlar eşsiz bir görsel şölen yaşatıyor. Plajda soyunma kabini, tuvalet de mevcut.

10. Karfas

Karfas, Sakız Adası’nın merkezinin 7 kilometre güneyinde, Ege Denizi’nin maviliğinin huzurla uzandığı bir kasaba. Şahane plajları, stüdyo ve apart daireleri, restoranları, kafeleri ve tavernalarıyla bir dönemin ada yaşantısına damga vuran Karfas, günümüzde daha çok adanın yerlilerinin rağbet gösterdiği yerel kültürü deneyimleyebileceğiniz bir nokta.

Karfas Plajı’nın yanı başında bulunan Karfas Taverna, adada en sevdiğim aile işletmelerinden biri. Bir öğle ya da akşam yemeğinde mekana gidip leziz mezelerin ve enfes yemeklerin tadına bakmayı unutmayın.

11. Anavatos

Kelime anlamı geçitsiz, çıkılmaz, aşılmaz olan Anavatos, Sakız Adası’nın en acıklı hikayelerinden birinin yaşandığı yer. Bir kayalığın tepesinde kurulu olan köy, stratejik olarak oldukça önemli bir noktada.

Adanın batı sahillerini gören ancak dışardan bakıldığında herhangi bir şekilde belli olmayan köy, uzun yıllar savunma kalesi ve merkezi olarak kullanılmış.

Osmanlı Dönemi’nde yaşanan ayaklanma sırasında ayaklanmanın bastırılması için Osmanlı Devleti’nin müdahalesine uğrayan halk, Osmanlılardan kaçmak için Anavatos’a sığınmış. 1822 yılında Osmanlı’nın Anavatos’a da ulaşmasıyla birlikte köye sığınan herkes uçurumdan atlayarak intihar etmiş.

‘Anavatos Katliamı‘ ya da ‘Osmanlı katliamı’ olarak tarihte farklı isimlerle anılan bu olay, her iki ülke ve dünya kaynaklarında farklı biçimlerle karşımıza çıkıyor. O yüzden objektif bir şeyler söylemek için detaylı bir analize ve alternatif kaynakları incelemeye ihtiyaç var.

Sakız Adası’nda ne yenir?

Sakız adası yeme içme konusunda Türklerin damak tadına uygun çok sayıda alternatife sahip. Tüm kafe ve restoranlarda ağız tadımıza uygun bir şeyler bulabiliyoruz.

Yunanların pita ekmeği içerisinde soğan, kuru cacık, domates, hardal ve ketçap eşliğinde sundukları tavuk ya da domuz döner pek lezzetli. Gyro (giros) adı verilen döner adanın her yerinde satılıyor.

Deniz ürünlerinden hoşlananlar Sakız Adası’nda kendini kaybedebilir. Tüm balık çeşitleri, karides, kalamar gibi deniz ürünleri hesaplı ve etkileyici bir sunumla servis ediliyor.

Yunan rakısı uzo, bira, şarap ve kokteyl gibi içkiler vergiler nedeniyle Türkiye ile kıyaslandığında bir hayli ucuz. Birçok yerde kola, fanta gibi içeceklerle bir şişe bira aynı fiyata satılıyor.

Kafe ve restoranlarda su genellikle ücretsiz olarak ikram ediliyor. Yunanistan’da yılın her dönemi tüketilen soğuk kahve frappe, hayatın her anında karşınıza çıkıyor. Çaysız yapamam diyenler için adada ancak sallama çay bulunuyor.

Sakız Adası’nda alışveriş

Adada alışveriş yapmak isteyenler için ada merkezi ve köylerde farklı alternatifler bulunuyor. Armolia köyünde el yapımı seramik, liman çevresi, Mesta ve Pirgi’den magnet başta olmak üzere alkollü içecekler, sakız likörü, damla sakızı, damla sakızlı ürünler, havlu, çanta, bardak, şapka gibi şeyler alabilirsiniz.

Hayatın erken saatlerde başladığı adada sabah saat 8’den 14.30’a kadar her yer açık. Ancak 14.30’dan 17.30’a kadar genel dinlenme saati siesta olduğu için hayat durma noktasına geliyor. Akşam yemeği genellikle geç saatte yeniyor. Pazar günleri açık yer bulmak oldukça zor. Alışveriş planı olanların saat konusuna dikkat etmesi gerekiyor.

Sakız Adası’na nasıl gidilir?

Sakız Adası’na Türkiye’den deniz yolu ve hava yoluyla ulaşım mümkün. Deniz yoluyla, feribotla gitmek isteyenlerin İzmir’in Çeşme Limanı’nı kullanması gerekiyor. Çeşme-Sakız arası Turyol hızlı feribotla 30 dakika sürüyor.

Türkiye’nin köklü taşımacılık firması Turyol web sitesinden veya bilet satış ofislerinden feribot bileti alarak bu güzergahta feribotla yolculuk yapabilirsiniz. Bilet ücreti gidiş dönüş 45€.

Çeşme Ulusoy Limanı’nın liman vergisini artırması üzerine 45 euroluk feribot biletinin 20 eurosu liman otoritesine gidiyor. Bu nedenle geçmişte 20-25 euroya alınan biletler bir anda 45 euroya kadar çıktı.

Adanın, Midilli ve Atina’nın Pire Limanı ile haftanın 7 günü; Selanik, Limni, Karlovasi ve Vathi (Samos) limanlarıyla haftanın 3 günü; Kavala ile haftanın 2 günü; Rodos, Kos, Kalimnos, İkarya, Sigris limanlarıyla ise haftanın 1 günü direkt feribot bağlantısı var. Atina-Sakız arasındaki feribot yolculuğu 6-8 saat arasında değişiyor.

Atina Venizelos Havalimanı’ndan adaya her gün farklı hava yolu firmalarının 8 seferi bulunuyor. Sefer sayısı yaz aylarında daha da artıyor. Yaz döneminde Rodos, Midilli, Limni ve Samos’a haftanın 2 günü uçakla bağlantı sağlanıyor. Türkiye’den direkt uçuşun olmadığı adaya Atina üzerinden gidilebiliyor.

Sakız Adası nerede? 📍

Sakız Adası vizesi nasıl alınır? 🛂

Sakız Adası’nı ziyaret etmek isteyen Türk vatandaşlarının Yunanistan vizesi alması gerekiyor. Avrupa Birliği üyesi Yunanistan, Schengen vize birliğinin bir parçası.

Hali hazırda Schengen vizesine sahipseniz Sakız Adası’na giriş yapabilirsiniz. Yeşil (hususi), gri (hizmet) ve siyah (diplomatik) pasaport sahibi Türk vatandaşları Sakız Adası’na vizesiz girebiliyor. Ayrıca Yunan adaları kapı vizesi de evrakla uğraşmak istemeyenlerin tercihi.

✔︎ Yunan Adaları kapı vizesi 2024 Nisan’da yeniden başladı. Artık Yunanistan’ın 10 Doğu Ege Adası’na kapı vizesi alarak gidebiliyorsunuz. Yunan Adaları Kapı Vizesi, yalnızca seyahat etmek istediğiniz adada maksimum 9 gece-10 günlük konaklama için kullanılabiliyor. Vize başvurusu seyahat tarihinden 3-4 gün önce acentelere yapılıyor. Bu vizeyle girilen ada dışında hiçbir ada, Yunanistan ana karası ve Avrupa ülkelerine geçemiyorsunuz. 

Sakız Adası turları

Sakız adası coğrafi olarak büyük bir ada. Adayı ön hazırlık ve araştırma yapmadan tek başına gezmeye çalışmak biraz yıpratıcı. Bu yüzden adada düzenlenen turlara katılarak, geri kalan bölümde ise hazırladığım rotalardan seçtiklerinizi kiralayacağınız araç ya da motorla gezerek adayı daha kolay bir şekilde keşfedebilirsiniz.

Sakız Adası’nın ilk ve tek Türk tur şirketi Deniz Tours, başarılı tur operatörü Deniz Uyanmaz tarafından işletiliyor. Her türlü beklenti ve talebe göre kişiye özel ve gruplara özel tur düzenleyen Deniz Tours, Türkçe anlatımıyla da oldukça tatmin edici.

Büyük keyif aldığım, Güney Sakız Adası Turu‘na katıldığım Rehberimiz Deniz Uyanmaz’ı mutlaka denemenizi tavsiye ediyorum.

Sakız Adası araç kiralama

Adada çok sayıda firma araç kiralama hizmeti veriyor. Ağırlıklı olarak liman çevresinde sıralanan firmaların bir kısmının havalimanında da ofisi var. Limana yürüme mesafesindeki Deniz Tours’un yanında ofisi bulunan N. Kovas Rent a Car adada araç kiralamak için tercih ettiğim adres.

Segmente göre günlük araç kirası 25 eurodan başlıyor. Sezonda araç kiralama ücreti 45 euroya kadar yükselebiliyor. Yunanistan’da araç kiralamak oldukça kolay.

Sakız Adasında nerede kalınır? 🛎️ Sakız Adası Otelleri

Booking.com

Adada farklı bütçelere göre konaklama seçenekleri bulunuyor. Günlüğü 20€’dan başlayan pansiyonlar, 3-4 yıldızlı oteller ve etkileyici konsept butik otellerin seçimi tamamen sizin seçiminize göre. Liman çevresinde pansiyon ve birkaç ortalama fiyatlı otel var. Ben en son ada ziyaretimde limana yakın bir konumda olan 4 yıldızlı Chandris Hotel‘de kaldım.

Ancak bana göre merkezdeki en güzel otel Grecian Castle Hotel. Ortalamaya göre çok az yukarıda bir bütçeyle Grecian Castle Hotel’de kalırsanız pişman olmazsınız. Diğer Sakız adası otellerine bakmak için linki tıklayın.

Damla sakızının hayat verdiği, denizci ada Sakız, her fırsatta gidilebilecek kolaylıkta. Festivalleri, eğlenceleri, huzurlu köyleri ve eşsiz sahilleriyle Sakız Adası, keşfetmeyi sevenler için Yunan adaları içerisinde en güzel seçeneklerden.