Selçuk, İzmir’in güneyinde, İzmir-Aydın karayolu üzerinde yer alan ve Efes Antik Kenti ile ünlü bir turizm ilçesi. Antik Çağ’ın en önemli yerleşim yerlerinden biri olan ve Efes Ören Yeri ile her yıl 2 milyon turist tarafından ziyaret edilen Selçuk, dünyanın en büyük açık hava müzelerinden biri. Selçuk Efes Müzesi ise Avrupa’nın en önemli ve en zengin içeriğine sahip müzelerinden biri olarak kabul ediliyor.
İzmir’e 74 km uzaklıkta yer alan ve geçmişi MÖ 6 bin yıllarına dek uzanan Selçuk, üç dinin yayılıp genişlediği bir coğrafya. Artemis Tapınağı ile Paganizm döneminin; Meryem Ana Evi, Meryem Kilisesi, St. John Kilisesi ve Mezarı ile Hıristiyanlık dönemine ait en iyi yapıları bünyesinde barındırıyor. Selçuklu sanatının en önemli eserlerinden biri olan ve İslamiyet devrine tanıklık eden en iyi örnek ise İsa Bey Camii.
Selçuk Gezilecek Yerler
Selçuk, tarihin ve doğayla iç içe olduğu şahane bir ilçe. Selçuk’ta güzel bir keşif turuna çıkıp Selçuk Kalesi’ni görebilir, ardından Selçuklular zamanından günümüze ulaşan en önemli eserlerden olan İsa Bey Camisi’ni ziyaret edebilirsiniz.
Pamucak Plajı’nda gün boyu deniz ve güneşin tadını çıkarabilir, günü birlik tekne turları ile yakınlardaki koyları ve kıyıları gezebilirsiniz.
Antik Çağ’ın en önemli merkezlerinden biri olan Efes Antik Kenti’nde, Ayasuluk Tepesi, Artemis Tapınağı, Çukuriçi Höyüğü, dünyanın sekizinci harikası olarak bilinen ve antik kentin bir bölümünü oluşturan Hadrian Tapınağı’nı görebilir ve Türkiye’nin en önemli müzelerinden olan Efes Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz.
Meryem Ana Kilisesi’ne ve Meryem Ana Evi’ni ziyaret edebilir, dilek duvarında dilek dileyebilirsiniz. Yedi Uyuyanlar Mağarası’nı, St. John Kilisesi ve mezarını gördükten sonra ünü artık dünyaya yayılan Şirince’nin dar sokaklarında bir yürüyüş yapabilir, Haziran ve temmuz aylarında düzenlenen Uluslararası İzmir Festivali’nin etkinliklerine katılabilirsiniz.
1. Efes Antik Kenti
Efes Antik Kenti, Selçuk İlçe sınırlarında bulunuyor. Geçmişi MÖ 6 binlere dek uzanan Efes Antik Kenti, efsaneye göre Amazon adı ile bilinen savaşçı kadınlar tarafından kurulmuş. Efes (Ephesus) ismini, ana tanrıça kenti anlamına gelen Arzawa Krallığı’ndaki Apasas şehrinden alan Efes, Prehistorik, Arkaik, Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuk, Aydınoğulları ve Osmanlı dönemleri gibi insanlık tarihinin tüm önemli aşamalarının kalıntılarına ev sahipliği yapıyor.
Kurulduğu dönemde bir liman kenti olan ancak yıllar içinde Marnas Çayı ve Küçük Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonlarla dolarak denizden uzaklaşan Efes’in limanı bugünkü konumuna ulaşmış. Farklı dinler için bir inanç sembolü olan Artemis Tapınağı‘nın burada bulunmasıyla yoğun göç alan Efes, ticaret, kültür ve sanatın önde gelen merkezlerinden biri haline gelmiş.
UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak kabul edilen Efes, Çukuriçi Höyüğü, Ayasuluk Tepesi (Selçuk Kalesi, St. Jean Kilisesi, İsa Bey Camii, Artemis Tapınağı), Efes Antik Kenti ve Meryem Ana Evi olmak üzere dört bölgeden oluşuyor.
🕑 Efes Antik Kenti ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-19.30; kış dönemi (1 Ekim- 1 Nisan) 08.30-18.00. Efes Antik Kenti, haftanın 7 günü ziyarete açık. 💶 Efes Antik Kenti giriş ücreti 200 TL. Müze Kart geçerli.
2. Celsus Kütüphanesi
Celsus Kütüphanesi, Romalı senatör, Efes valisi ve kitap aşığı Celsus Polemeanus’un ölümünden sonra oğlu tarafından babasının anısına yaptırdığı kütüphane. Mimar Vitruoya’nın imzasını taşıyan bu eşsiz yapı, aynı zamanda anıt mezar niteliği taşıyor. Batı duvarının altında Celsius’un lahdinin bulunduğu Celsus’un, bünyesinde 14 bin kitabı barındırdığı düşünülüyor.
Roma dönemine ait en çarpıcı eserler arasında bulunan Celsus Kütüphanesi, ön yüzündeki göz alıcı mimari süslemeleriyle eşsiz. Aynı zamanda bilge Herakleitos, rüya tabircisi Artemidoros, şair Callinos ve hekim Soranos gibi önemli insanların yetişmesinde de önemli bir role sahip.
Tüm ihtişamıyla yükselen dış duvar üzerinde yer alan dört girintide bulunan dört kadın heykeli yer alıyor. Bu heykeller hikmet (sophia), bilgi (episteme), akıl (ennoia) ve erdemi (arete) simgeliyor.
3. Hadrianus Tapınağı
Hadrianus Tapınağı, Roma İmparatoru Hadrianus’u onurlandırmak için yapılan ve antik çağdan bugüne ulaşan kentin nadir yapılarından. Kapı kirişi üzerindeki Efes’in kuruluş efsanesini betimleyen kabartmaları oldukça ilgi çekici olan tapınağın önündeki Roma imparatorlarından Galeius, Maximianus, Diokletianus ve Constantius Chlorus’un bronz heykellerini taşıyan yazıtlı kaideler zamana direnmeye devam ediyor.
Tapınakta tasvir edilen mitolojik sahnelerden en çarpıcı olanı ise, Efes’in kurucusu mitolojik kral Andoklos’un yaban domuzunu öldürüşü ile ilgili sahne.
4. Antik Tiyatro
Antik Tiyatro, Efes harabelerinin en güzel yapılarından biri. Oldukça sağlam kalmış ve bir süre öncesine kadar Efes Festivali gibi erkinliklerde de kullanılmış olan tiyatro, 25 bin kişi kapasiteli. İlk kez Helenistik dönemde yapıldığı bilinse de günümüze ulaşan tiyatronun İmparator Cladius zamanında yeniden inşasına başlandığı ve İmparator Trianus döneminde tamamlandığı biliniyor.
Antik dünyanın en büyük tiyatrosu olan ancak ne yazık ki 3 katlı sahne binası tamamen yıkılmış olan yapının akustiği muazzam.
5. Odeon
Odeon (senato), MS 2’inci yüzyılda varlıklı bir Efes’li olan Publis Vedius Antonius tarafından yaptırılan, tiyatro biçimli 1400 kişilik bir yapı. Sahne kısmında yağmur sularını akıtacak oluklar bulunmadığından, üstü ahşap kaplama olarak tasarlanmış. Kent meclisi toplantılarının, tiyatroların ve yarışmaların düzenlendiği odeon, günümüzde de klasik ve jazz müzik konserlerine ev sahipliği yapıyor.
Bu özgün mimarinin muhteşem atmosferinde konser dinleme ayrıcalığını mutlaka deneyimleyin. Müziğin iyileştirici ve bütünleştirici etkisini antik kentin kadim uygarlıklarıyla aynı sıralara oturarak hissedin.
6. Artemis Tapınağı
Artemis Tapınağı, Efeslilerin ilk yerleşim yeri olarak çevresinde yaşadıkları bölge. Daha sonra bir depremle yıkılan ve yeniden inşa edilen tapınak, dünyanın yedi harikasından biri. Tanrıça Artemis’e ithafen Lidya kralı Croesus tarafından yaptırılan Artemis Tapınağı, Selçuk Kalesi’nin güney eteklerinde bulunuyor.
Yunan mimar Chersiphron tarafından tasarlanan ve dönemin en büyük heykeltıraşları Pheidias, Polycleitus, Kresilas ve Phradmon tarafından yapılan bronz heykellerle süslenen tapınağın 125 metre uzunluğa, 65 metre genişliğe ve 25 metre yüksekliğe sahip olduğu tahmin ediliyor. Artemis Tapınağı, Efeslilerin hem tanrıçaya inançlarını sundukları dini bir yapı hem de pazar yeriydi.
Günümüze kadar yalnızca temel kalıntıları ve mermer bir sütunu ulaşan tapınağın zamanında ne kadar görkemli olduğunu Makedonyalı General Antipatros’un şu sözleri gözler önüne seriyor: “Artemis’in bulutlar üzerine kurulmuş evini gördüğümde diğer tüm harikalar parlaklıklarını kaybetti ve dedim ki; İşte! Olimpus’un dışında, Güneş hiç bu kadar büyük bir şeye bakmadı.”
7. Aşk Evi
Aşk Evi, mermer caddeden yukarı çıkıldığında Kuretler Caddesi ile kesişen noktada yer alıyor. MS 1000’li yıllara tarihlenen Aşk Evi, ana bir hol ve bu hole açılan birçok odadan oluşuyor. Aşk Evi’nin özelliklerinden biri içerisinde bulunan mozaik kız portreleri. Bu portrelerin evde çalışan kızlara ait olduğu düşünülüyor.
Aşk Evinin en önemli özelliği ise duvarları içinde bugünün modern klima sistemine eşdeğer bir soğutma ve ısıtma sisteminin bulunması. Son derece ilginç olan bu sistemin yanı sıra evde, şarap mahzenleri, dev ocaklar, hamamlar, havuzlar, yatak odaları, konferans salonları ile muhteşem bir kütüphane bulunuyor.
8. Kuretler Caddesi
Kuretler Caddesi, Devlet Agorası ile Ticaret Agorası arasında uzanıyor. Traianus Çeşmesi, Hadrianus Tağınağı ve Scholastika Hamamları gibi anıtsal yapılar ile dükkanlar ve galerilerin yer aldığı Kuretler Caddesi’nin başında bulanan sütun altıklarında “Kuretler” adı verilen dini ve idari işlere bakan rahiplerin adları yazılı.
İsmini rahipleriden alan caddenin mermer plaklarla kaplı zemininin altında bulunan geniş kanalizasyon sistemi ise kentin o dönemde ulaştı uygarlık seviyesinin göstergesi.
9. Selçuk Kalesi
Selçuk Kalesi, bölgenin en yüksek noktası olan Ayasuluk Tepesi’nde kurulu, aynı zamanda Efes Antik Kenti’nin ilk yerleşim bölgesi. Bizans, Aydınoğulları ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşıyan sur duvarlarıyla ihtişamını halen koruyan kale, taş, tuğla ve harçla örülen bu duvarlar 15 kule ile desteklenmiş.
Selçuk Kale içerisinde taş döşemeli sokaklar, sarnıçlar, bir cami ve en yüksek kısımda bir kilise kalıntısı bulunuyor. Bahar mevsiminde rengarenk çiçeklerin süslediği yemyeşil bir tepenin zirvesinden gelenleri selamlıyor.
10. St. John Bazilikası
St. John Bazilikası, Ayasuluk Tepesi’nin eteklerinde yer alıyor. Hz.İsa’nın 12 havarisinden biri olan ve İncil’in yazarı St. John için imparator Justinianos ve karısı Theodora tarafından yaptırılan kilise, haç planlı tasarlanmış. St. John Bazilikası Efes’te Artemis Tapınağı’ndan sonra yapılan en büyük dini yapı.
Bu muazzam kilisenin altında St. John’un mezarının bulunduğuna inanılıyor. Bu alanda St. John adına dikilen bir de anıt bulunuyor. Orta Çağ’dan itibaren Hıristiyanların hac mekânı haline gelmesiyle ayrı bir öneme sahip.
11. İsa Bey Camii
İsa Bey Camii, Aydınoğulları’ndan İsa Bey tarafından 1374-1375 yılları arasında Ayasuluk Tepesi’nde yaptırtmış. Anadolu cami mimarisinin ilk örneklerini sergileyen camide zengin süslemeler ve çiniler bulunuyor. 19. Yüzyılda kervansaray olarak da kullanılan İsa Bey Camii, Artemis Tapınağı ile St. Jean Kilisesi arasında yer alıyor.
Türk mimarlık tarihinin Anadolu Beylikleri dönemine ait en eski ve gösterişli eserlerinden bir olan caminin batı yönündeki duvarlar mermerle kaplı, diğer cepheler ise kesme taştan yapılmış.
12. Meryem Ana Evi
Meryem Ana Evi, Bülbül Dağı’nda bulunuyor. Hz. Meryem’in, Hz. İsa’nın annesi olarak kabul ve ilan edildiği bu evde St. John ile birlikte yaşamının son yıllarını geçirdiğine de inanılıyor. Bu özelliği le Hristiyanlar için bir hac bölgesi olan, mis kokulu çam ağaçlarının arasında gizlenen bu ev o yıllardan günümüzde de Hristiyanlar tarafından kutsal kabul ediliyor.
Rivayete göre, Alman rahibe A. Katherina Emerich’in rüyasında gördükleri araştırılarak bulunan ev, sonrasında hastalara şifa aranan, adaklar adanan kutsal bir mabet haline geldi. Her yıl yapılan 15 Ağustos ayinleri, Vatikan temsilcilerinin de katılımıyla büyük ilgi görüyor.
🕑 Meryem Ana Evi ziyaret saatleri 09.00-17.00. Meryem Ana Evi, haftanın 7 günü ziyarete açık. 💶 Meryem Ana Evi giriş ücreti 15TL, yabancı turist 50TL. Araçla girişte otopark ücreti olarak da 25 TL alınıyor. Müze Kart geçerli değil. Meryem Ana Evi giriş ücreti Selçuk Belediyesi tarafından çevre düzenlemeleri ve bakım gibi amaçlarla tahsil ediliyor.
13. Efes Arkeoloji Müzesi
Efes Arkeoloji Müzesi Selçuk şehir merkezinde yer alan, kültürel faaliyetleri ve ziyaretçi kapasitesi ile Türkiye’nin en önemli müzelerinden biri. Efes ve yakın çevresinde bulunan Miken, Arkaik, Klasik, Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirlerine ait yaklaşık 50 bin eserin bulunduğu müzede sergilenen en özgün parça Efes Artemis Heykeli.
Yunan mitolojisinde bakireliğin sembolü olmasına rağmen, Efes’te, Artemis doğurganlığın ve bereketin sembolü olan bir ana tanrıçayı simgeliyor. Yunuslu Eros heykeli, Sokrates başı, İsis heykeli ve Priapos heykeli Efes Müzesi’nin dünyaca tanınmış ünlü eserlerinden bazıları.
🕑 Efes Arkeoloji Müzesi ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-17.00; kış dönemi (1 Ekim- 1 Nisan) 08.30-17.30. Efes Arkeoloji Müzesi, haftanın 7 günü ziyarete açık. 💶 Efes Arkeoloji Müzesi giriş ücreti 50 TL. Müze Kart geçerli.
14. Yedi Uyuyanlar
Yedi Uyuyanlar, MS 5 ve 6. yüzyıllarda yapıldığı düşünülen bir ören yeri ve aynı zamanda dini bir merkez. Rivayete göre Hristiyanlığın resmi dini olarak kabulünden önce, putperestlerden kaçarak Panayır Dağı eteklerine sığınan yedi genç, burada uykuya dalmış.
İki yüzyıl sonra uyandıklarında ise Hıristiyanlığın resmi din olduğunu görmüşler. Günümüzde ise kazılarda ortaya çıkarılan yapı oldukça büyük abidevi boyutlarda olup çoğu kaya oyma mezar buluntularına, iki kilise ile katakomplara rastlanmış. Dünya üzerinde Yedi Uyurlar’ın kendi sınırları içinde olduğunu iddia eden 33 kent olmasına rağmen, Hristiyan kaynaklarının çoğuna göre esas mağara, Hristiyanlarca kutsal sayılan Efes’teki bu Yedi Uyurlar Mağarası.
15. Pamucak Plajı
Pamucak Plajı, Efes Plajı olarak da bilinen ve Selçuk’a 8 km, Efes Antik Kenti’ne ise 6 km mesafede bulunan 11 km uzunluğa sahip şahane bir plaj. Kumlu sahilin genişliği yaklaşık 80 metre olan sahilin ortalarına doğru Küçük Menderes nehri denizle buluşuyor.
Mavi Bayraklı Pamucak Sahili kum zambaklarının doğal yetişme alanı. Temiz denizi ve kumlu yapısıyla olduğu kadar su sporları ve kamp yapmaya uygun olmasıyla da oldukça tercih edilen Pamucak’ta pek çok turistik tesisin yanı sıra, orman içi piknik alanı, kamp alanı ile oteller yer alıyor.
Selçuk nerede? 📍
Selçuk’a nasıl gidilir? 🚖
Selçuk’a en yakın havalimanı İzmir Adnan Menderes Havalimanı. İzmir Adnan Menderes Havalimanından Selçuk’a gitmek isteyenleri 60 km’lik bir yol bekliyor. İZBAN treni havalimanından da geçiyor. Tepeköy yönünde İZBAN’a binmeniz gerekiyor. Tepeköy’de inip aynı noktada Selçuk trenine aktarma yapıyorsunuz. İZBAN hattının ilk treni Tepeköy’den Selçuk’a 06.40’te kalkıyor. Yolculuk 23 dakika sürüyor.
İzmir-Selçuk arası hem otoyol, hem normal yol var. Otoyol, Aydın tüneline girmeden ayrılıyor ve bir süre normal karayolundan gidiyorsunuz. Yollar gayet güzel. İzmir ile Selçuk arası 75 km. Bu mesafe minibüsle 1 saat, IZBAN (hafif raylı sistem) ile 1 saat 15 dakika sürüyor.
Selçuk, antik ve dini özelliklerinin yanı sıra doğal güzellikleriyle de büyüleyici bir ilçe. Dilerseniz kentsel dokusunu olduğu gibi koruyan, Selçuk’a 7 km uzaklıktaki Şirince’yi ziyaret edebilirsiniz. Meyve, şarap ve geleneksel yemekleri ile otantik yapı ve yaşantısını muhafaza eden nostaljik bir köy. Diğer yandan bir gününüzü de Milet, Didim, Pirene, Teos gibi civardaki antik kentlere ayırabilirsiniz.
Şehre gelenlere tavsiye ettigim ilk yerlerden biri Selçuk oluyor. Tarihi ve kültürü muhteşem.