Dondurucu soğuklara az bir zaman kala gün başlıyor Budapeşte’de. Demir perde izlerinin ilişkilendirildiği soğuk görüntüler havanın kuru soğuğuyla birleştiğinde tahammül edilmez bir hal alsa da gezip görmek istediğimiz onca yer var.
Gellert Tepesi Macaristan’ın Buda kısmında bulunan ve Peşte’yi ve Tuna Nehri’ni en güzel biçimde görüntüleyebileceğimiz, turist kafilelerinin sıkça uğradığı noktalardan biri. Gellert, Macarları Hıristiyan inancı ile tanıştıran din adamı. Macarlar, geleneksel şaman ve tengri dinlerini korumakta direnirler ve aralarında bu yüzden savaşlar çıkar. Gellert, bir Pagan ayaklanmasında hamisi olan Kral St. Stephan’ın ölümünden sonra, bir fıçının içine konularak Tuna Nehri’ne atılır. Bu tepede, 14 metre yüksekliğinde defne dalı tutan ve barışı simgeleyen bir kadın heykeli var. 2002 yılında UNESCO tarafından dünya mirası listesine alınan Buda (Budin) Kalesi’nin yazıtı da bu tepede ziyaretçileri bekliyor. Macaristan’ın turistik cazibe mekânlarına gösterdiği ilgi, alaka ve özen takdir edilmesi gereken bir unsur kesinlikle. Çevre düzenlemeleri, bilgilendirme, temizlik son derece iyi. Sabah sabah gözlerimizi Tuna Nehri karşısında açarken köprülerle bezeli güzel mimari binaların seyrine doyum olmuyor.
Balıkçı Tabyası
1905 yılında eski balıkçı pazarı yerine yapılan görkemli Balıkçı Tabyası tarihi ve askeri bir yapı olmaktan öte mimari ögeleriyle ön planda. Tıpkı Gellert Tepesi gibi Balıkçı Tabyası da manzara izlemek isteyenlere sahip olduğu yedi burcuyla keyifli anlar yaşatıyor. Hemen tabyanın karşısında yer alan parlamento binası neo-gotik yapısıyla bir sanat harikası olarak Tuna’nın Peşte kıyısından selamlıyor turistleri. Balıkçı Tabyası’nın yanıbaşındaki meydanda ayakları bağlanmış yırtıcı kuşla gösteri yapan bir animatör, kuşla beraber fotoğraf çekilmek isteyen turistlerden para istiyor. Herkesin korku dolu bakışlarıyla beraber bu yırtıcı kuş Balıkçı Tabyası’na gelenlerin eğlencesi olmuş. Macar Kralı Layoş’un anıtı da tabyanın merdivenlerinin girişinde yer alıyor.
Zecsenyi Lanchid (Zincirli Köprü)
Şehrin ilk köprüsü ismini birer gerdanlığı andıran asma zincirlerinden alıyor. Uzunluğu 380 metre genişliği ise 16 metre… Turistler ise bu köprüye üzerindeki aslanlardan dolayı Aslanlı Köprü demeyi tercih ediyorlarmış. 1839-1849 yılları arasında yapılmış ancak Tuna Nehri üzerindeki tüm köprüler gibi II. Dünya Savaşı sonrasında yıkılması ardından 1949 yılında eski planlarına sadık bir şekilde tekrar inşa edilmiş.
Budapeşte’nin sembolü olan Zincirli Köprü ya da başındaki aslan heykellerinden diğer adını alan “Aslanlı Köprü” ilk yapıldığında, mimarı İngiliz William Clark köprü bittiğinde bir hata olursa kendini öldüreceğini söyler. Bu sözünün ağırlığı ile köprüyü hatasız yapmaya gayret eder. Gün gelir, köprü biter ve tüm halk tarafından incelendiğinde, köprüde hiçbir mimari ve statik hata bulunmaz. Ancak bir çocuk eksikliği görür ve kendi üslubu ile söyler. Aslan heykellerini yapan bir heykeltıraş, aslanların dillerini yapmayı unutmuştur ve köprüyü süsleyen aslanların dili yoktur. Bunun üzerine köprüyü yapan mimar “aslan köpek değil ki dilini çıkarsın” dedikten sonra sözünün ağırlığıyla beraber Tuna nehrine atlayarak intihar eder.
Hösök Tere (Kahramanlar Meydanı)
Macaristan tarihinde önemli dönüm noktalarının işlendiği Kahramanlar Meydanı Budapeşte’nin en önemli turistik merkezlerinden biri. 1896 yılında Macaristan’ın 1000. Kuruluş yıldönümünü temsilen inşasına başlanan meydan ancak 1929 yılında tamamlanabilmiş. 896 yılında birleşen Macar kabilelerinin meydana getirdiği devletin şanını temsil ediyor. Devletin kuruluşunda başkent olan Estergom (Türkçesi: Estergon) Moğol istilaları ile yakılıp yıkılınca başkent 1200’lerde Buda’ya (Türkçesi: Budin) taşınmış. “Hösök Tere” adıyla anılan meydanın tam ortasındaki en büyük anıtın altında Macaristan tarihinin önemli kahramanlarının heykelleri bulunuyor. Varos Liget adını alan parkın hemen önünde yer alan heykel dizisinde ise önemli kahramanlar ve onların hayatlarından kesitler sunan rölyef dizileri yer alıyor. Heykellerin en ilgi çekici olanlarından biri Kral Hunyadi Janos’a ait. Janos Osmanlı’nın Belgrad seferinde yaptığı üstün savunmayla kentin alınmasını engellediğinden ulusal kahraman olarak anılıyor.
Bir başka tarihi isim olan Tököli İmre’nin Osmanlı ile olan kuvvetli bağları tarihi kaynaklardan yapılan alıntılarla karşımıza çıkıyor. Erdel Prensi olan Tököli İmre, Habsburg’lara düşman olduğu için veziriazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa’nın himayesine girmek ister. 1681’de Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın izni ile kendisine Orta Macaristan krallığı verilir. Osmanlı ordusunun yanında Avrupa’nın kutsal ittifak devletlerine karşı savaşır. Almanları bozguna uğratır. Zenta yenilgisinden sonra Osmanlı’ya sığınır. İzmit’te ikamet eder. Karlofça görüşmelerinde Avusturya ısrarla istediyse de Osmanlı, onu iade etmez. 1705’de İzmit’te ölür. Kullandığı mühürde “Muin-i Ali Osman’a itaat üzereyim emre, Kral-ı Orta Macar’ım ki namım Tökeli İmre” yazarmış.
Meydanda Macar Krallığı’nı meydana getiren 7 kabilenin şefleri 36 metre uzunluğundaki 1000.yıl Milenyum Anıtı’nın çevresinde sıralanıyor. Sütunun üzerinde, Melek Cebrail, elinde tuttuğu din ve devleti temsilen çift kertikli hacı ile şehri selamlıyor.
Meydanın yanında geniş sütunlu girişiyle dikkatlerden kaçmayan Güzel Sanatlar Müzesi ve opera binaları birçok güncel etkinliğe evsahipliği yapıyor. Meydanda Macar halk müziğinden esintiler sunan kemancı amca herkesin yanına gelip bahşiş koparmak için mücadele ediyor adeta. Kemancının ısrarlı bakışlarından korkarak uzaklaşıyoruz gizli gizli…
Andrassy Caddesi
Andrassy Caddesi Kahramanlar Meydanı ile Tuna Nehri arasında dikine yer alan ve üzerinde sağlı sollu büyükelçiliklerin yer aldığı tarihi bir cadde. Sarı hat olarak bilinen 1.metro hattı da bu caddeden geçiyor. Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği Kahramanlar Meydanı’ndan Tuna’ya doğru giderken hemen sol başta ikinci bina olarak dalgalanan Türk bayrağı ile göze çarpıyor.
Yürümekten sıkılanlar ve üşenenler için 315-320 forint civarında olan biletler ile metro, troleybüs ya da belediye otobüslerine tek binişlik biletleri temin edebilirsiniz. Toplu ulaşım sabah 4 buçuk ile gece 23 arasında kullanılabiliyor.
