Türkiye uyguladığı garip kanunları sebebiyle kendi vatandaşını “yolunacak kaz” olarak gören nadir ülkelerden biri.
Attığımız adımda, konuştuğumuz cep telefonunda, cenaze hizmetinde ya da akaryakıtta ödediğimiz vergiler o derece anlamsız boyutlardaki devlet bu dolaylı vergilerle birçok açığını kapatmaya çalışıyor. Pırlanta ile temel gıdanın vergileri temel gıda aleyhine dengesizken; yine en temel tüketim maddelerinden mutfak tüpü tıpkı otomobile alınan akaryakıt olan LPG gibi aynı oranda Özel Tüketim Vergisi’ne (ÖTV) tabi.
Durum böyle olunca soluduğumuz her an devlete nakit bir vergi akışımız oluyor.
Yurt Dışı Çıkış Har(a)cı
İlk “uydurulduğu” yıllarda konut fonu olarak kayıtlara geçen, yurtdışı çıkış harcı olarak isimlendirilen fon da bu yolunacak kaz vergilerinden sadece biri.
Değiştirilen anayasa maddesinin eski uygulaması gereği ülkenin ekonomik durumu kötüyken vatandaşın yurtdışına çıkışı kısıtlanabilir anlayışından doğan yurtdışı çıkış harcı, yurtdışına çıkan her vatandaştan eski parayla 70 milyon TL alınmasını gerektiriyordu.
2007 yılında bu konuda yeni bir düzenlemeye gidildi ve 5597 No.’lu kanun çıkarıldı. Bu kanunun birinci maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurtdışına çıkış yapanlardan çıkış başına 15 YTL harç alınır” deniliyor artık.
Ancak bu ibare değişen anayasa maddesindeki seyahat özgürlüğü ile bire bir çelişiyor.
Yurtdışı çıkış harcını ödemeyen-ödeyemeyen vatandaşın yurtdışına çıkışı devlet tarafından engellenebiliyor. Bu da anayasal özgürlüğümüze devlet tarafından yapılmış ciddi bir kısıtlama oluyor.
Üzerinde Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün yer aldığı pulu ülkeden çıkış yapılacak herhangi bir gümrük kapısında ya da banka şubelerinden dekont şeklinde elde etmek mümkün. Bu pul çok da neden alındığını bilmeden otomatikman alınan bir alışkanlığa dönüştü.
Paşa paşa, yurtdışına çıkış yapan her Türk vatandaşının sorgusuz sualsiz ödediği Yurtdışı Çıkış Har(a)cı yasaya aykırı olmasına rağmen alınmaya devam ettikçe Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin vatandaşını yolunacak kaz gibi gördüğünün aksini kimse iddia edemez.
Dava Sürüyor
Bahçeşehir Üniversitesi Araştırma Görevlisi Serkan Köybaşı anayasaya aykırı bu uygulamanın kaldırılması ve ödediği 15 TL’lik yurtdışı çıkış harcının iadesi için bir hukuk mücadelesi başlatmış.
İstanbul 6. Vergi Mahkemesi’ne açılan davada 15 TL’lik harcın iadesi için alınan mahkeme masrafı ise 104 lira. Yani 15 lirayı geri alabilmek için 104 liralık bir dava ücreti ödemek gerekiyor.
Eğer mahkeme gerekçeleri ikna edici bulup ilgili dilekçeyi Anayasa Mahkemesi’ne gönderirse Anayasa Mahkemesi de iddiaların anayasaya aykırılığını tescil ederse Türk vatandaşları bundan sonra yurtdışına çıkışlarda bu haracı ödemekten kurtulacak.
Geçmişte yüksek pasaport harçları ve defter paraları için bir araya gelip mücadele veren sosyal medya bu harçların düşürülmesini sağlamıştı. Şimdi bu konunun sık sık dile getirilerek kamuoyu yaratılması ve hukukun geçerliliği nezdinde mücadele edilmesi gerekiyor. Yoksa 15 lira her seferinde ödenmeye devam edilecek.
