Fas‘ta taksiler en popüler ulaşım şekli. Büyük şehirler arasında demiryolu ve otobüs seferleri olmasına rağmen, özellikle şehir içi ulaşımda taksiler ulaşımın bel kemiğini oluşturuyor.
Şehir içi ulaşımında yerel halkın da sıklıkla tercih ettiği taksiler Fas’a ilk kez gelen bir turist için tam bir karmaşa. Fas’ta alışveriş kültürü tamamen pazarlık üzerine kurgulandığından taksi kullanırken de gideceğiniz mesafeye ödeyeceğiniz paradan asla emin olamıyorsunuz. Bu yüzden taksiye binmeden önce şoförle mutlaka fiyatta anlaşın.
Fas’ta Taksi İle Ulaşım Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Fas’ta taksiler standart taksi ve petit taxi olarak ikiye ayrılıyor. Standart taksi Türkiye’de de bildiğimiz kişiye özel hizmet veren, durak ya da yoldan çevirip binebileceğiniz taksiler.
Petit taxi ise daha çok taksi dolmuş mantığında paylaşımlı olarak da kullanılan taksilere verilen isim. Bu taksilerin üzerinde ‘petit taxi’ yazıyor ve standart taksilere göre daha farklı bir renkte oluyor.
1. Petit Taxi
Petit Taxi, Fransızca küçük anlamına gelen ‘petit’ kelimesinden ismini alıyor. Sadece kısa mesafelerde 3 yolcu taşıyan petit taxilerde önde 1, arkada ise 2 yolcu taşınıyor.
Şehirlerarası taşımacılıkta kullanılmayan bu taksiler Türkiye’de taksi dolmuş olarak bildiğimiz belirli güzergahlarda yolcu taşıyan araçlara benziyor.
Şehir merkezinde belirli duraklarda sıralanan taksiler, genel taksilere göre çok daha ekonomik. Gece ve gündüz tarifesi olarak iki ayrı ücretlendirme sistemiyle çalışan petit taxilerde taksimetre bulunsa da şoförler genellikle kullanmak istemiyor.
Petit taxilerin bir başka özelliği de benzer güzergahta giden yolcuların bu taksiye binerek ücreti paylaşabilmeleri. Turistler genellikle bu detayı atladığından taksi ile yolculuk sırasında şoför bir anda durup yoldan bir başka yolcuyu alıp ondan da ekstra ücret alabiliyor.
Bu tarz bir durumla karşılaşmamak için ya başka yolcu alınmaması talep ederek fiyat pazarlığını ona göre başlatın ya da fiyatı düşük tutarak yeni yolcu alınma ihtimaline hazır olun. Petit taxiler Fas yasaları gereği 3 yolcudan fazla yolcu alamıyor. Hamile bir yolcu varsa o kişi 2 yolcu sayılıyor.
Petit taxileri genel taksilere göre ayıran şey ise renkleri. Fas’ta şehirlere göre petit taxi renkleri değişiyor. Şehirlere göre petit taxi renkleri ise şu şekilde:
Agadir: Turuncu, Aklim: Yeşil, El Rachida: Mavi, Azilal: Kırmızı, Azrou: Yeşil, Berkane: Turuncu, Kazablanka: Kırmızı, Chefchaouen: Mavi, El Jadida: Beyaz, Fes: Kırmızı, Ifrane: Yeşil, Marakeş: Bej, Meknes: Mavi, Midelt: Sarı, Mohammedia: Yeşil, Nador: Kırmızı, Ouarzazate: Beyaz, Oujda: Kırmızı, Rabat: Mavi, Tanca: Mavi, Taroudannt: Beyaz.
2. Standart Taksi
Standart taksiler tıpkı Türkiye’deki gibi kişiye özel hizmet veren sistemle çalışıyor. Şehir merkezlerinde belirli durakları olan taksileri yolda hareket halindeyken de durdurabiliyorsunuz. 1 önde, 3 arkada toplam 4 yolcu taşıyabilen standart taksiler araç tipine göre 6 yolcuya kadar hizmet verebiliyor.
Taksi şoförleri özellikle yalnız seyahat eden turistlerin bilgisizliğinden yararlanarak taksiye benzer güzergaha gitmek isteyen farklı yolcuları da alabiliyor. Bunu engellemek için şoförle net konuşmakta yarar var.
Petit taxilerin aksine standart taksileri şehir dışına olan yolculuklarınızda kullanabiliyorsunuz. Standart taksilerde taksimetre cihazı olmasına rağmen birçok şoför taksimetre açmaya yanaşmıyor. Taksiye binmeden önce gideceğiniz yeri söyleyerek fiyat konusunda anlaşmanız sonradan sorun yaşamamak için şart.
Fas’ta taksicilerle pazarlık yöntemleri
Marakeş’te taksi kullanmadan önce genellikle durağı olan yerlerden taksiye binmeye çalışmıştım. Kazıklanma korkusu ile otellerin önünde otopark görevlisi olarak çalışanlardan yardım isteyerek taksiciye gideceğim yerin ne kadar tutacağını sormalarını rica etmiştim.
Başta (fifteen) 15 dirheme anlaştığımız yer için taksici ‘Ben (fifty) 50 demiştim’ diyerek beni bayağı sinirlendirmişti. Siz siz olun taksi kullanırken sürekli tetikte olun.
Taksicilerin sizi kazıklanmasını önlemek için yerel birinden destek isteyip fiyat sordurabilirsiniz. Bunun dışında birkaç Arapça kelime öğrenerek taksici ile yakınlık kurmak da fayda sağlayabiliyor. Fas’ta İngilizce konuşan sayısı çok az. Fransızca ise Arapça dışında ikinci ana dil gibi bir şey. Fransızcanız iyiyse taksi şoförleriyle rahatlıkla iletişim kurabilirsiniz.
Havalimanı, tren garı gibi taksicilerin yolcu avı yaptığı yerlerden taksiye binmeye çalışmayın. Yol üzerinde hareket halindeki taksiler pazarlığa daha açık oluyor.
Yakın zamanda Fas’a gitmeyi düşünüyorum. Ulaşımla ilgili konularda kafamda soru işareti vardı,yazı faydalı oldu benim için.