Makedonya’yla İlgili Şaşırtıcı 10 Bilgi

Balkanların güzel ülkesi Makedonya, Türklerin yurt dışında en çok ziyaret ettiği destinasyonlardan. 600 yıla yakın süren Osmanlı egemenliği, ortak kültürel geçmiş ve yakın ilişkiler Makedonya ile Türkiye‘nin birbirine daha da yakınlaşmasına katkı sunuyor. Makedonya’ya birkaç kez seyahat eden biri olarak bu güzel ülkeyle ilgili bir yabancının gözünden bazı şaşırtıcı bilgileri bir araya getirdim.

Makedonya İle İlgili 10 Şaşırtan Bilgi

1. Etnik yapısı en karışık ülkelerden

Eski Yugoslavya’nın bir parçası olan Makedonya bağımsızlığını 1991 yılında ilan etti. Etnik köken açısından oldukça zengin bir görünüme sahip olan ülkenin nüfusu 2 milyon 100 bin civarında. Nüfusun %65’i Makedon (1 milyon 300 bin), yüzde 25’i Arnavut (510 bin), yüzde 4’ü Türk (80 bin) yüzde 2’si Sırp (35 bin) ve yüzde 1’i Boşnaklardan (18 bin) oluşuyor.

Etnik zenginliğin zaman zaman gerginliğe yol açtığı ülkede Makedonlarla Arnavutlar 2001 yılında neredeyse iç savaşa yol açacak sıkıntılı bir dönem yaşadı. Hala etkisinin hissedildiği bu gerginlik için ‘2001’den bu yana ülkede Türklerin değeri anlaşıldı’ yorumları yapılıyor.

2. Nüfus sayımı yapılmıyor

Ülkede nüfus yoğunluğuna göre azınlıkların istihdamı ve okullarda ikinci yabancı dil eğitiminin verilmesi zorunlu. Bu zorunluluk devletin bazı kritik noktalardaki dengelerin değişmemesi için nüfus sayımının yapılmaması gibi bir çözüm bulmasına neden olmuş.

En son resmi nüfus sayımının uluslararası kuruluşlar tarafından yapıldığı ülkede 90’lı yılların sonundan bu yana resmi bir nüfus sayımı girişimi yok. Halk arasında nüfus sayımına ilişkin farklı espriler yapılıyor. Halkın yüzde 70’i Makedon, yüzde 20’si Arnavut, yüzde 10’u da heykel cümlesini işitince ne oluyoruz diye kalakaldık. Yüzde 10’luk heykel nüfusu için bir sonraki maddeyi okuyun!

3. Heykeller şehri Üsküp

Makedonya’nın başkenti Üsküp’ün meydanları gösterişli heykeller ile çevrili. 2006-2016 yılları arasında Makedonya Başbakanlığı yapan Nikola Gruevski’nin ‘Üsküp 2014’ projesiyle 3 köprü, 20 kamu binası ve 40 heykel inşasında son döneme yaklaşılıyor. Toplamda 500 milyon euroya mal olması beklenen projenin 200 milyon euroluk bölümü Makedon Hükümeti tarafından, kalan bölümü ise AB başta olmak üzere farklı fonlardan karşılanıyor.

Makedonya için resmi tarih kurgulandığı ve gereksiz masraf yapıldığı yönündeki eleştirilere rağmen projenin sürdürülmesi yeni gerginliklere yol açıyor. Başta Üsküp’ün kalbi Makedonya Meydanı olmak üzere Taş Köprü’den Türk Çarşısı’na giden tüm güzergah heykellerle çevrili. Modern bir Avrupa başkenti imajı hedefiyle inşa edilen heykeller açık hava müzesini andırıyor.

4. Makedonya’da Türkiye ilklerin ülkesi

Makedonya için Türkiye’nin anlamı büyük. Ülkenin en büyük yabancı yatırımcısı Türkiye. Üsküp Büyük İskender Havalimanı’nı Türkiye’nin gururu TAV Havalimanları işletiyor. TAV dışında Halkbank, Acıbadem Grubu, Migros (Ramstore), Avrupa Göz Hastanesi, Cevahir Grubu, Sütaş gibi önemli markaların Makedonya’da yatırımları var.

Türkiye’nin Makedonya için en önemli ilklerinden biri de turizm alanında. Makedonya’yı ziyaret eden yabancı turist sayısında Türkiye zirvede. Son 8 yılda turist sayısını yüzde 98 artıran ülkede turizm sektörü hayati önem taşıyor.

5. Türkçe her yerde

Osmanlı egemenliğinde 600 yıla yakın bir süre geçiren Makedonya’da Türkçe’yi her an her yerde duymak mümkün. Makedoncada 4 binden fazla Türkçe kelimenin olduğu ve bu kelimelerin en az 2 bininin gündelik hayatta kullanıldığı söyleniyor. En sık duyacağınız kelimeler arasında yastık, yorgan, pencere, cam, yokuş, ama, tamam bulunuyor.

Üsküp’teki Türk (Osmanlı) Çarşısı Türkçenin en yoğun kullanıldığı yerler arasında. 1950’lere kadar ana dilin Türkçe olduğu bu çarşıda son yıllarda az da olsa dönüşüm yaşansa da esnafın çoğu Türk kökenli.

6. Makedonya-Yunanistan gerginliği bitmek bilmiyor

Makedonya’nın diplomatik alandaki en büyük sorunu komşusu Yunanistan ile. Yunanistan’da Selanik’in de içinde bulunduğu coğrafi bölgenin ismi Merkezi Makedonya. Yunanistan kendisine ait coğrafi bölgenin ismiyle bir ülke kurulamayacağı teziyle Makedonya’nın ismini tanımıyor. Her iki ülkenin diplomatik ilişkisi bulunsa da isim sorunu nedeniyle Yunanistan uluslararası arenada Makedonya’ya diplomatik engelleme uyguluyor.

Yunanistan’ın önerisiyle Makedonya Cumhuriyeti, uluslararası arenada Eski Yugoslav Makedon Cumhuriyeti (Former Yugoslav Republic of Macedonia – FYROM) ismiyle tanınıyor. Avrupa Birliği ve NATO gibi kuruluşlar isim sorunu ve Yunanistan’ın engellemeleri nedeniyle Makedonya ile ilişkileri geliştiremiyor.

7. İskender kavgası bayrak değiştirtti

Yunanistan ile Makedonya Cumhuriyeti’nin tek sorunu isim değil. Her iki ülke Makedonyalı Büyük İskender’in temsilcisi olma konusunda da kavgalı. Yunanistan Büyük İskender’in temsilcisi olarak kendini görüyor ve Makedonya’nın İskender’in mirasçısı olduğu yönündeki çabalarını engellemeye çalışıyor. Tüm bu çabalara rağmen Makedonya’nın en büyük havalimanının ismi Büyük İskender. Ülkenin dört bir yanında İskender’i sembolize eden heykeller, caddeler ve mimari yapılar mevcut.

Bağımsızlığını ilan ettiği 1991 yılından itibaren bayrağında kırmızı zemin üzerine sarı mitolojik güneş figürünü kullanan Makedonya, bu figürün Büyük İskender’in babası Makedonyalı Filip’in mezar taşından alınması nedeniyle de Yunanistan’la gerginlik yaşadı. Yunanistan bu figürün kendisine ait olduğu teziyle baskı yaratınca Makedonya 1995’te bayrağındaki güneş figürünü değiştirerek son kullandığı biçime dönüştürdü.

8. Kiril alfabesinin vatanı

Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Sırbistan ve Makedonya gibi ülkelerde kullanılan Kiril alfabesini ortaya çıkartan kişinin Ohridli Clement olduğu, Kiril ve Metodius kardeşlerin öğrencisi olan bu kişinin öğretmenlerinin ismini alfabeye verdiği biliniyor.

Bizanslı Kiril ve Metodius kardeşlerin Hristiyanlık misyonerliği yaptığı bölgedeki Slav halkların birliğini sağlamak amacıyla geliştirdikleri Glagolitik alfabe Kiril alfabesinin kökenini oluşturuyor. 24 Mayıs günü Makedonya’da Aziz Kiril ve Metodius Aydınlanma Günü olarak kutlanıyor.

9. Herkes birbirine selam veriyor

Makedonya’da en çok dikkatimi çeken şeylerden biri sokakta yürüyen birçok kişinin birbirine selam vermesiydi. Tanıyın ya da tanımayın hiç önemli değil. Sokakta göz teması kurduğunuz an baş, vücut hareketi ya da sesli bir şekilde selam alıyorsunuz. Büyük şehirlerde giderek birbirimizden uzaklaştığımız şu günlerde bu selam alış verişleri çok hoşuma gitti.

10. Schengen bölgesine vizesiz seyahat 

Makedon vatandaşları Schengen bölgesine vize sorunu olmadan giriş yapabiliyor. 180 gün içinde 90 günü aşmayan seyahatlerinde vizesiz yolculuk hakkına sahip olan Makedon vatandaşları, bizlerin özlemini duyduğu vizesiz Avrupa‘yı gerçekleştirmiş durumda.

Makedonyalılar Arnavutluk, Sırbistan, Kosova ve Yunanistan’a kimlik kartlarıyla giriş yapabiliyor. Ülke vatandaşlarının en çok ziyaret ettiği yabancı ülke ise Yunanistan. Türk vatandaşları da Makedonya’ya gerçekleştirecekleri seyahatlerde vizeden muaf. Bizler için ülkede kalış süresi maksimum 60 gün.

Balkanların kalbinde yer alan Makedonya, vizesiz seyahat avantajının yanında doğal güzellikleri ve kültürel bağlarıyla da keşfedilesi bir coğrafya. Balkanları keşfetmeyi düşünenler için bu güzel ülke en iyi alternatiflerden.